Çocuk Kitapla Nasıl Buluşturulur ?

Çocuklar her gün hatta her an içinde yaşadıkları dünyayı anlamaya, keşfetmeye, onun hakkında bilgi toplamaya ve topladıkları bilgileri daha önce edindikleri bilgi ile bağdaştırmaya çalışmaktadır. Ancak duygu ve düşüncelerini ifade edebilme yeteneğinden henüz yoksundurlar. Resimli öykü kitapları çocukların kendilerini ifade etmelerinin bir aracı olarak kabul edilmektedir. Çocuğu geleceğe hazırlamak, yaşamına renk katmak için çocuğu kitapla tanıştırmak gerekir.

Çocuk Kitapla Nasıl Buluşturulur?

Çocuk ve kitap, birbirini bütünleyen, birbirine çok yakışan, değerli iki kelime…Çocuklara elden geldiğince okul öncesi çağlarında kitapları tanıtmak,sevdirmek yapabilecek iyiliklerin en kutsalı,en akıllıcasıdır.Kitapla tanışan çocuklar,bir ömür boyu beraber olabilecekleri en değerli ve en yararlı arkadaşlarını artık seçmişler demektir.Bu bakımdan gelecekleri de aydınlıktır.

Çocuk okuma alışkanlığını öncelikle ailede ve okulda kazanır. Eğer aile fertleri kitaba değer veriyorsa ve düzenli olarak okuyorsa, çocuklar da belli bir zaman sonra okumaya başlayacaktır. Bu, zamanla okuma kültürüne ve davranışa dönüşecektir.

Çocuğu kitapla tanıştırmak için öncelikle çocuğun gelişim dönemleri, bu dönemlere göre ilgileri, beklentileri bilinmelidir. Anlama, algılama, yaş durumu, fiziksel, zihinsel, psikolojik gelişimi göz önünde bulundurulmalıdır.

Çocuk ve kitap ilişkisi çocuğun okuma yazmayı öğrenmesiyle başlamaz. Çocuğun kitapla tanıştığı ilk dönem 1-6 yaş arasıdır. Kitap, çocuk için başlangıçta oyun nesnesi iken, ilerleyen dönemlerde üzerinde dinleme ve okuma etkinliklerinin gerçekleştirildiği bir iletişim aracı olacaktır. Kitabın çocuk tarafından fark edilmesini, giderek keşfedilmesini sağlamak yetişkinlerin temel görevleri arasındadır. Yetişkinler, çocukların konuşma ve her şeyi anlama dönemlerini beklemeden kitap okumaya başlamalıdırlar. Bu süreç, zevkli ve eğlenceli olduğu kadar zorlu ve sıkıntılıdır da. Öncelikle, yaş gruplarına göre çocuğun ilgi alanlarının ve gereksinmelerin bilinmesi gerekir.

Kitapla tanışma dönemini, 1-3 ve 3-6 yaş grubu çocuklar için iki kesit olarak değerlendirmek mümkündür. Bu dönemler çocuğa kitabın sevdirildiği, benimsetildiği dönemlerdir. Süreç, kitaba dokunma ve elde tutma ile başlar, resimleri okuma, anlama ve metni okuma biçiminde gelişir.

ÇOCUKLAR İÇİN KİTAP SEÇİMİ

Zekânın en hızlı geliştiği, kişiliğin temellerinin atıldığı dönem bu dönemdir. Bu dönemde çocuk çok meraklıdır. Öğrenme isteğiyle doludur. Hep sorar. Bu öğrenme isteği resimli kitaplarla karşılanabilir. Küçük yaşta kitapla tanışan, kendisine kitap okunan çocuk, kitaba bakarak sorular sorar. Sorduğu soruların yanıtını alan, bu yanıtlarla yeni sorular üreten çocuk okumaya karşı istekli ve ilgili olur. Kitap sevgisi kazanır.

Resimli Kitaplar

1–6 yaş arasındaki çocukların okudukları ya da kendilerine okunan kitaplara “resimli kitaplar” denir.) Resimli kitaplar çocuğun;

A. Çevreyi tanımasına.

B. Çevreyle ilişki kurmasına.

C. Çevreye karşı duyarlılığının artmasına

D. Dilinin gelişmesine

E. Algılama, yorumlama yeteneğinin gelişmesine yardımcı olur.

2–3 yaş grubu için hazırlanan kitaplar resimlidir, metinsizdir, konusuzdur. İnsanlar, hayvanlar ve eşyalar gerçekçi olarak resimde yer alır. Bunlara ABC kitapları denir. Bu kitaplar alfabenin tanıtıldığı kitaplardır.

4–5 yaş grubu için hazırlanan kitaplarda resmin yanında metinde önem kazanmaya başlar. Resimli, kısa metinli kitaplar uygundur. Konuları sade, resimleri öyküyü anlatabilecek güçte olmalıdır.6–7 yaş grubu için hazırlanan kitaplar ise kavram ve dil yönünden öncekilere göre gelişmiş öyküler olmalı, bununla birlikte metin uzun olmamalıdır. Resimli kitaplarda karakterler insanlar, hayvanlar ve eşyalardır. Çocuk; resmin metinde geçen her şeyi anlatmasını beklediğinden resimler ait olduğu metnin yanında yer almalıdır.

Yapılan araştırmalar çocukların pastel renkli ve her bakıldığında yeni şeyler verebilen resimlere yöneldiklerini göstermektedir. Çerçevelenmiş resim ve fotoğraf ise çocuğun hayal dünyasını kısıtladığı için resimli kitaplarda pek kullanılmamaktadır.

OKUL ÖNCESİ DÖNEME AİT ÇOCUK KİTAPLARININ ÖZELLİKLERİ

Biçimsel Özellikler

1. Sayfa sayısı 10–18 arasında olmalıdır.

2. Yaprakların kopmaması için dikişli olmalıdır.

3. Birinci hamur kâğıt kullanılmalıdır. (Gözü yorduğu için kuşe kâğıt kullanılmamalıdır.)

4. Satır aralarında ve sayfa kenarlarında uygun boşluklar bırakılmalıdır.

5. Kapak resmi içeriği en iyi biçimde yansıtmalıdır. Çünkü çocuğun ilgisini önce kitabın kapağı çeker.

6. Çocuk kendisi okumayacağı, okunanı dinleyeceği için harf büyüklüğünün pek önemi yoktur ama gerekirse harf büyüklüğünün 20–24 arası olması uygundur.

7. %75 resim %25 yazı olmalıdır. Kimisinde hiç yazı olmayabilir. Bu durumda çocuk hayal gücünü kullanarak resimleri yorumlayabilir onlardan bir öykü çıkarabilir.

İçerikÖzellikleri

1. Kitabın sevgi ortamında geçmesi ve mutlu bitmesi gerekir.

2. Kitap çocuğa hem gerçekleri tanıtır hem de çocuğun hayal gücünü geliştirir.

3. Kitapta kahramanlar en fazla 4 tane olmalıdır.

4. Tema açık ve anlaşılır olmalı, duygu ve düşünceler çocuğun dünyasını yansıtmalıdır.

5. Konu özenle seçilmeli ve işlenmelidir.

6. Konu çocuğun yaşından yola çıkarak belirlenmelidir.

7. Kitap mutlu sonla bitmelidir.

Dil ve Anlatım Özellikleri

1. Konuşma diliyle yazılmalı ve akıcı olmalı.

2. Sesli okunacağı için metnin kulağa hoş gelen ritmik bir havası olmalı.

3. Dilbilgisi ve yazım yanlışı olmamalı.